december 5, 2024

Symmetrische gesp met eenvoudige vaste as en twee ovale beugels Groep D

Gevonden in Medemblik

Deze knoop is opgenomen door PAN, de determinatie is door hun gedaan:
https://portable-antiquities.nl/pan/#/object/public/19031

PAN naam symmetrische gesp met eenvoudige vaste as en twee ovale beugels Groep D
Datering 1270 tot 1650
Periode Late Middeleeuwen B (1250/1499) tot Nieuwe Tijd Vroeg (1500/1649)
Definitie (1) Dubbele symmetrische gesp; (2) twee ovale beugels; (3) de twee beugeldelen zijn gescheiden door een eenvoudige vaste as; (4) de lengte is om en nabij of groter dan 25 mm.
Toelichting Verspreiding: ze komen veel voor en werden vermoedelijk in grote aantallen op lokaal niveau geproduceerd.
Dateringsargumentatie: Fingerling besteed weinig aandacht aan deze gespen; ze worden gedateerd als onderdeel van de groep kleine dubbele gespen vanaf het einde van de 14e eeuw tot het einde van de 15e eeuw (Fingerling 1971, 184-187). Gedateerde opgravingscontexten in Engeland laten zien dat ze vrijwel allemaal in de periode 1350-1450 dateren, maar dat exemplaren met gespbeslag ook al iets eerder, in de periode 1270-1350, lijken voor te komen (Egan/Pritchard 1991, 82-89, 97-103). Whitehead dateert ubbel ovale gespen in 1350-1650; de eenvoudigste exemplaren kunnen in deze gehele periode voorkomen. Hij stelt dat er weinig aanwijzingen zijn voor een datering voor 1350, maar het is niet duidelijk waarop deze uitspraak en de door hem voorgestelde dateringen zijn gebaseerd (Whitehead 1996, 52-57). Vooralsnog worden de eenvoudige dubbel ovale gespen hier in de periode 1270-1650 gedateerd.
Variabele kenmerken: (1) het merendeel is van een koperlegering gemaakt, maar exemplaren van ijzer, tin-loodlegeringen (vaak kleine schoengespen) of edelmetaal komen ook voor; (2) meestal onversierd, maar soms met een gegraveerd of gekerfd oppervlak; (3) de gespdoorn is van een koperlegering of gedreven ijzer waarvan de basis om de uitspringende as is geslagen; (4) aan de as kan een gespplaat bevestigd zijn; (5) variabele afmetingen.
Begrenzing en overlap met andere typen: de dubbel ovale schoengespen onderscheiden zich van de gelijkende gordelgespen door hun afmeting en materiaal, maar dit zijn geen uitsluitende kenmerken. Goubitz stelt dat dubbele ovale schoengespen een lengte tot 35 mm kunnen hebben (Goubitz 209), maar gespen met deze afmetingen zouden ook nog tot een om het middel gedragen gordel kunnen behoren. Omdat de meeste kleine dubbele ovale gespen in PAN niet groter zijn dan 25 mm, wordt deze grens aangehouden voor het onderscheiden van gordel- en schoengespen met een dubbele ovale beugel. De iets grotere gespen worden ook onder de schoengespen geplaatst wanneer zij van ijzer, een lood-tinlegering, tin of messing zijn gemaakt. Deze materialen lijken vooral voor schoengespen gebruikt te zijn.